Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho hay các đơn vị đang phải tập trung rất cao cho việc hoàn thành phân loại đơn vị hành chính, tiêu chuẩn đơn vị hành chính, tiêu chuẩn đô thị

Sáng 21-10, Quốc hội (QH) thảo luận tại tổ về tác động giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội (KT-XH) năm 2025; dự kiến kế hoạch phát triển KT-XH năm 2026.

Tỉnh thừa cán bộ, cơ sở thiếu

Thảo luận tại tổ TP HCM, một trong những vấn đề đại biểu (ĐB) cho ý kiến là tổ chức bộ máy sau sáp nhập tỉnh, thành và tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. ĐB Nguyễn Thị Yến nêu thực trạng sau sắp xếp, tổ chức bộ máy theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, ở cấp tỉnh đang dư thừa cán bộ, công chức (CB-CC), trong khi cấp cơ sở lại thiếu nghiêm trọng CB chuyên môn. “Nguyên nhân là việc sắp xếp CB mới chỉ theo cơ học, chưa dựa trên vị trí việc làm, khiến công tác điều hành, thực hiện còn lúng túng. nhà nước, các bộ, ngành nghiên cứu cơ chế điều chuyển, tăng cường CB từ cấp tỉnh xuống cơ sở” – bà Yến kiến nghị.

Là người trực tiếp công tác tại cơ sở, ĐB Hà Phước Thắng, Bí thư tổ chức ủy xã Tân Nhựt (TP HCM), đề nghị bổ sung, sắp xếp hợp lý đội ngũ CB tại xã, phường, đặc khu để tránh tình trạng nơi thừa, nơi thiếu. Đặc biệt tại các xã, phường, đặc khu, số lượng CB phục vụ người dân ở trung tâm hành chính công, phòng kinh tế, phòng văn hóa – xã hội vẫn chưa phù hợp như: các địa bàn có dân số và diện tích lớn lại có biên chế bằng với những địa bàn nhỏ hơn. Vì vậy, ông Thắng đề nghị nhà nước và Bộ Nội vụ sớm có hướng dẫn, quy định rõ chỉ tiêu CB theo quy mô diện tích, dân số từng đơn vị hành chính để bố trí cho phù hợp, hoạt động hiệu quả. Đồng thời hoàn thiện đề án vị trí việc làm và chính sách thu nhập hợp lý cho CB-CC bởi hiện dù bộ máy được tinh gọn nhưng một CB phải làm nhiều công việc của nhiều người trước đây. “Nếu CB làm việc gấp 2-3 lần mà thu nhập, hệ thống vẫn như cũ sẽ khó giữ chân người giỏi, cũng không thể thu hút nhân lực mới” – ông Thắng nêu vấn đề.

Theo ĐB Lê Văn Dũng (đoàn Đà Nẵng), sau gần 4 tháng vận hành, có nơi đang bố trí hoạt động ở trụ sở 3 – 4 xã cũ, điều kiện làm việc không bảo đảm, đi lại khó khăn; CB-CC cấp xã làm ngày làm đêm, thậm chí thứ bảy, chủ nhật cũng phải làm thêm việc, nhưng hệ thống vẫn như cũ, nên thiếu động lực. ĐB Lò Thị Luyến (đoàn Điện Biên) kiến nghị nhà nước đẩy nhanh tiến độ, lộ trình cải cách tiền lương, tiến tới trả lương theo vị trí việc làm gắn với kết quả tác động giá CB-CC; ban hành chính sách hỗ trợ điều kiện đi lại và làm việc sau sắp xếp ở những địa bàn khó khăn.

Một số ĐB cũng bày tỏ lo lắng trước “ma trận” lừa đảo bắt cóc online, bán người qua biên giới. ĐB Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) cho rằng báo cáo KT-XH cần nhấn mạnh vấn đề xã hội nhức nhối hiện nay như: lừa đảo trên không gian mạng và chiếm đoạt tài sản của người dân; đồng thời đề nghị nhà nước đẩy mạnh tuyên truyền, tăng cường năng lực quản lý về phòng chống tội phạm công nghệ cao; phối hợp chặt chẽ giữa công an, biên phòng, ngoại giao trong đấu tranh, điều tra, xử lý nghiêm các đường dây lừa đảo xuyên quốc gia.

ĐB Nguyễn Lâm Thành (đoàn Thái Nguyên) cho rằng thị trường bất động sản đang đặt ra nhiều thách thức trong công tác quản lý, khi giá nhà đất tăng mạnh, đặc biệt là giá chung cư tại các đô thị lớn, khiến việc sở hữu nhà ngày càng xa tầm tay của người thu nhập thấp, thậm chí những người có thu nhập trung bình, thu nhập khá cũng khó tiếp cận nhà ở.

Điều chỉnh lương cơ sở, phụ cấp phù hợp

Chia sẻ với các phản ánh thực tế về việc phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền trong tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, Chủ tịch QH Trần Thanh Mẫn cho biết vấn đề này hằng tuần Bộ Chính trị, Ban Bí thư đều họp để chỉ đạo tháo gỡ. Về những bất cập mà các ĐB nêu, theo Chủ tịch QH, đã được Bộ Chính trị chỉ đạo tổ chức ủy QH, tổ chức ủy nhà nước tiếp tục rà soát, hướng dẫn. Qua thực tế, cần đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để “người ít nhưng việc chạy”, vì nếu không làm việc này thì “dù có bao nhiêu người cũng không đủ”. Thời gian tới, cần điều chỉnh biên chế, rà soát năng lực CB để phân công phù hợp, hạn chế nhân sự kiêm nhiệm trái chuyên môn. Cùng với đó, đầu tư hạ tầng và công nghệ, ưu tiên đầu tư hạ tầng công nghệ thông tin để kết nối thông suốt từ tỉnh đến cơ sở.

Thảo luận tại tổ 4 (gồm đoàn ĐBQH các tỉnh Khánh Hòa, Lai Châu và Lào Cai), Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà dành thời gian nói về mô hình chính quyền địa phương 2 cấp vận hành hơn 3 tháng vừa qua. Bộ trưởng tác động giá nhìn tổng thể mô hình này cơ bản hoạt động tốt, không có gián đoạn, đứt gãy, bảo đảm liên thông, đồng bộ, thống nhất trong cả hệ thống từ Trung ương đến địa phương. Rất nhiều địa phương có các cách làm hay, sáng tạo bảo đảm chất lượng, hiệu quả. Về chất lượng, cơ cấu đội ngũ CB-CC, đặc biệt cấp xã, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho biết còn khó khăn, bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu; thủ tục hành chính, cơ sở vật chất, nhiều vấn đề tồn tại sau khi triển khai còn có khó khăn. Về tổ chức bộ máy, vừa qua mới chỉ có hướng dẫn hành chính chứ chưa ổn định, nên cần có điều chỉnh căn bản về thể chế để đáp ứng yêu cầu. Trong đó, Bộ trưởng nhấn mạnh phải tập trung rất cao cho hoàn thành phân loại đơn vị hành chính, tiêu chuẩn đơn vị hành chính, tiêu chuẩn đô thị. “Đây là cái gốc của vấn đề để thực hiện hệ thống chính sách, quy hoạch, kế hoạch, chiến lược phát triển. Đồng thời, thực hiện giao chỉ tiêu biên chế trên cơ sở vị trí việc làm, phân loại đơn vị hành chính, chứ không thể cào bằng. Dự kiến từ nay đến cuối tháng 10 sẽ hoàn thành việc xây dựng đề án báo cáo Bộ Chính trị. Sau khi báo cáo Bộ Chính trị sẽ ban hành nghị định, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ QH” – Bộ trưởng thông tin.

Bên cạnh đó, theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ, còn rất nhiều hệ thống thể chế để hoàn thiện tổ chức bộ máy, các vấn đề điều chỉnh mức lương cơ sở, phụ cấp cho phù hợp khi phân loại lại đơn vị hành chính. Như phụ cấp khu vực, phụ cấp chức danh, chức vụ, rồi từ đó tính toán lại tất cả hệ thống, chính sách liên quan an sinh xã hội cho các trường hợp hưởng chính sách. Các bộ đang triển khai rất tích cực nhiệm vụ này và tới đây các luật được QH xem xét thông qua tại kỳ họp này và các nghị định sẽ giải quyết được căn bản. Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cũng khẳng định theo kế hoạch, sẽ tiếp tục rà soát để thực hiện việc sắp xếp thôn, bản, khu phố vào tháng 5-2026 và hiện đã chuẩn bị dự thảo nghị định. Đối với sắp xếp đơn vị sự nghiệp, đã có kế hoạch của Ban Chỉ đạo Trung ương và nhà nước đã ban hành kế hoạch, đang triển khai. Hiện đã chuẩn bị bước đầu để báo cáo cấp có thẩm quyền.

Hôm nay, 22-10, QH thảo luận ở tổ về các dự án luật: Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi); Viên chức (sửa đổi); sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; Giáo dục đại học (sửa đổi); Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi).